Złote godziny, a w zasadzie złote i niebieskie to najlepszy czas na fotografowanie. Wschód słońca i zachód słońca, a dokładnie godzina przed i godzina po to czas, w którym światło umożliwia nam na uzyskanie niesłychanie ciekawych kadrów. Nie osiągniemy tego w pełnym świetle dnia.
Złota godzina
Złota godzina to w sumie krótki czas podczas wschodu słońca, chwilę po nim oraz przed i w trakcie zachodu słońca. Piękna złota barwa światła nadająca oświetlanemu otoczeniu kolory budujące sceny dające wyobraźni energię do działania.
Ilustracja 1. Zachód słońca.
Przy czym za każdym razem należy oczekiwać innego efektu (ilustracja 2).
Ilustracja 2. Zachód słońca kilka dni później.
Światło nie jest ostre i oślepiające, a jednak wyraziste i ciepłe. Bardzo dobrze podkreślane są kontrasty. Fotografia bazuje na kolorach. Kolory pozwalają nadać zdjęciu określoną wymowę, znaczenie, Inaczej odbierzemy ten sam kadr jako czarno-biały, inaczej w kolorze. Kolorem wpływamy na emocje osoby oglądającej. Wschód słońca i zachód słońca, złote godziny dają fotografom niesamowite pole do popisu.
Trzeba jednak pamiętać, iż czas trwania “złotej godziny” zależy od szerokości geograficznej. Im bliżej równika tym ten czas jest krótszy, a w Polsce trwa około 60 minut w grudniu, liczony łącznie rano i wieczorem. Z kolei w czerwcu to już niemal 120 minut.
Na wschód czy zachód wyruszam z dodatkowym wyprzedzeniem. Trzeba pamiętać, iż na terenie Kampinoskiego Parku Narodowego można przebywać:
Teren parku udostępniany jest w porze dziennej (od świtu do zmierzchu; świt – jedna godzina przed wschodem słońca, zmierzch – jedna godzina po zachodzie słońca). Dopuszcza się możliwość udostępnienia parku po zmierzchu wyłącznie za zgodą dyrektora parku.
Ta godzina przed wschodem słońca i godzina po wschodzie daje nam możliwość działania w złotych godzinach i częściowo w niebieskich. Trzeba jednak dobrze czasowo zaplanować wędrówkę. Trzeba też uważać gdyż i samo miejsce gdzie słońce chowa się za linię drzew lub skąd zaczyna dzień zmienia się z czasem i w tej samej lokalizacji za każdym razem jest nieco inaczej. Taka różnorodność daje nam odmienne oświetlenie ale pamiętajmy, że w KPN nie możemy chodzić wszędzie gdzie by nam pasowało.
Niebieska godzina
To chwile tuż przed wschodem i tuż po zachodzi słońca kiedy nad horyzontem nie jest obecna tarcza Słońca. To właśnie niebieska godzina lub błękitna godzina. To czas półmroku, tonalnych przejść między granatem nocy a blaskiem światła (ilustracja 3).
Ilustracja 3. Niebieskie godziny.
Skąd tak intensywne odbieranie niebieskiego koloru. Światło Słońca musi pokonać do nas dłuższą drogę przez atmosferę, niż w zenicie. Dzięki rozpraszania się światła słonecznego na cząsteczkach powietrza atmosferycznego staje się ono ciemnoniebieskie. Zjawisko to określane jest mianem efektu Rayleigha.
Tonacja barw zdjęcia jest ewidentnie chłodniejsza, choć nikłe światło słońca daje możliwość kadru łączącego chłód koloru niebieskiego z cieplejszym złotym. Zwrócę tu uwagę ba fakt, iż niebieski i czerwony to barwy z przeciwległych skrajów palety barw, silnie kontrastowe. Dzięki temu kiedyś tworzono zdjęcia trójwymiarowe. Do oglądania takich zdjęć konieczne były specjalne okulary z dwoma szkłami, jednym czerwonym, drugim niebieskim.
Rowerowe wyzwanie to dla mnie 30 km po Puszczy Kampinoskiej. Teraz wiem, że mogę i więcej. Jednak z punktu widzenia zajęć przyrodniczo-historycznych w formie rowerowej wycieczki po Puszczy Kampinoskiej 30 km z ogniskiem i kiełbaskami jest wystarczającym wyzwaniem. Na przejeździe rozpoznawczym nie było ogniska 😉
Po przejechaniu tych 30 km przyznam się, że miałem mieszane odczucia. Jednak to było chwilowe. Trasa pod kątem krajoznawczym dostarcza swoistej uczty wizualnej: bory sosnowe i mieszane, grądy i dąbrowy. Trasą, którą jechaliśmy nie było wielu jakże charakterystycznych dla Puszczy Kampinoskiej sosen kandelabrowych. 30 km rowerem po Puszczy Kampinoskiej pozwala zobaczyć wiele różnych środowisk i zespołów roślinnych. Niektóre wymieniono powyżej. Dzięki wycince pod liniami energetycznymi możliwe jest zapoznanie się murawą napiaskową.
Mając w pamięci szlaki pod Helsinkami w Finlandii, które rzadko kiedy są piaszczyste (taką mają budowę geologiczną) te w Puszczy Kampinoskiej są ich przeciwieństwem. Utwardzany żwirem szlak jest wyłącznie dziełem człowieka. Wydmowo-bagienny charakter Puszczy Kampinoskiej powoduje, że podczas tych 30 km można cieszyć się bardzo dobrą nawierzchnią do jazdy rowerem jak i trzeba z roweru zsiąść i go pchać.
Rowery miejskie lub z oponami stricte miejskimi raczej się nie sprawdzą.
Głównie jednak rodzaj opon. Rower oczywiście też, lecz szlaki Puszczy Kampinoskiej wymagają przede wszystkim samozaparcia zainteresowanego.
Dla mnie szczególnie ciekawe są łęgi olszowo-jesionowe, wierzbowe oraz leśne i zaroślowe nadrzeczne zbiorowiska wierzb i topól, które występują tam gdzie jest zdecydowanie wilgotno. Takie miejsca były i na trasie naszego przejazdu.
30 km
Jest kilka wariantów w zależności co jest w obszarze zainteresowania, gdzie planowane są punkty startowy i końcowy. Wraz z żoną bliżej nam z domu do Polany Opaleń, a nasza trasa wyglądała tak: 30 km po Puszczy Kampinoskiej.
Poniżej ważniejsze punkty na naszej trasie:
Polana Opaleń
Zakład dla niewidomych w Laskach
Sieraków (historia: pomnik upamiętniający zamordowanych żołnierzy AK w 1944; sklep bez możliwości płatności kartą)
Pociecha (krzyż Jerzyków)
Palmiry (historia: cmentarz i muzeum – Miejsce Pamięci Palmiry; przyroda: długie bagno jako fragment OOŚ Sieraków)
Wsie Mariew Drugi i Buda (przyroda: Mariewskie Łąki)
Lipków (historia; polana wypoczynkowa…)
Wracając już niebieskim szlakiem do domu tuż przy zakładzie dla niewidomych w Laskach jest leśny ogród botanicznych. Historii powstania nie znam ale to po prostu tabliczki z nazwami roślin ustawione w lesie. Pobieżna analiza wskazała, że warto by tabliczki zostały zaktualizowane.
Przejazd trwał prawie 4h. Kiedy uwzględni się opowieści związane z różnymi miejscami, jak choćby pierwsze wprowadzenie i przedstawienie podstawowych wiadomości o Kampinoskim Parku Narodowym taka wyprawa potrwa dłużej. Ognisko i kiełbaski niewątpliwie przyczynią się do tego, że takie zajęcia to nawet i 5-6h, czyli tzw. wyprawa całodniowa.
Zapraszam do uczestnictwa w tego typu zajęciach historyczno-przyrodniczych w formie wycieczki rowerowej.
Jeżeli chcesz nas poznać nieco lepiej zapraszamy do “o nas“. W zależności od:
wybranej i uzgodnionej trasy,
poziomu zagłębienia się w wiedzę przyrodniczą oraz historyczną,
organizacji ogniska,
koszt takiej całodniowej wyprawy waha się od 20 do 60 zł od osoby. Preferujemy w tego typu zajęciach grupy ok. 10 osobowe. Ostateczne warunki są ustalane indywidualnie dla trasy.
Kolejne spotkanie Klubu na Dziko w ramach Filii BOK przy ul. Estrady 112. Tym razem w skromnym gronie wyruszyliśmy zwiedzać ruiny, pozostałości Fortu V twierdzy Modlin we wsi Dębina (ilustracja 1, 2, 3), niedaleko Czosnowa. Fort ten znajduje się na terenie Kampinoskiego Parku Narodowego.
Ilustracja 1. Fragmenty fortu V twierdzy Modlin.
Łańcuch fortów okalających twierdzę Modlin rozpoczęto budować w 1883 roku. Forty I-VIII pierwotnie były fortami ceglano-ziemnymi (ilustracja 3). Część z fortów przeszła w późniejszych latach modernizacje by nadążyć za rozwojem techniki wojskowej i zmieniających się warunków militarnego wykorzystania fortyfikacji.
Ilustracja 2. Pozostałości fosy.Ilustracja 3. Fragmenty pozostałości muru ceglanego. Łukasz Tulej – wóz naszej wyprawy 🙂
Przy budowie fortów, w tym Fortu V, wzorowano się na planach rosyjskiego fortu F1879 czyli projekcie typowego fortu rosyjskiego opracowanego przez Zarząd Główny Inżynierii rosyjskiego Ministerstwa Wojny w 1879 roku.
Drugi pierścień w skład, którego wchodziło 10 fortów został wybudowany w latach 1912-1914. W tym przypadku forty były przede wszystkim betonowe z osłonami żelbetowymi, wyposażone w stalowe wieżyczki pancerne (ilustracje 4 i 5). Jedynie nieliczne dzieła zostały zrealizowane, a w przypadku niektórych w ogóle nie rozpoczęto prac budowlanych.
Ilustracja 4. Pozostałości wieżyczki, najprawdopodobniej obserwacyjnej – artyleria.Ilustracja 5. Ta sama wieżyczka – ujęcia od jej podstawy.
Fort V został zmodernizowany i trudno dziś domniemywać bez znajomości historii, iż był pierwotnie wyłącznie ziemno-ceglany. Myślę, że został przede wszystkim rozbudowany (lata ’90 XIX wieku i tuż przed wybuchem I WŚ). Ostatniej modernizacji nie doprowadzono do końca. W Forcie V wybudowano betonowe koszary połączone poternami z wyjściem na wał oraz kaponierami.
W trakcie walk I WŚ Fort V nie był na linii uderzenia niemieckiego, a wycofujące się wojska rosyjskie wysadziły niektóre obiekty (ilustracja 6 i 7).
Ilustracja 6. Zewnętrzne pozostałości po wysadzeniu.Ilustracja 7. Wnętrze jednej z budowli.
Eksplorując Fort V twierdzy Modlin zastanawialiśmy się dlaczego tu cegły, a niemal wszędzie beton, żelbeton. Prosta odpowiedź – różne okresy powstania. Jednak patrząc na grubości murów i efekty zniszczenia nie trudno dojść do wniosku, że siła eksplozji była potężna.
Dobry obserwator we wnętrzach również znajdzie ślady wybuchów (ilustracja 8).
Ilustracja 8. Na ścianie po prawej ewidentne ślady po eksplozji.
No to wchodzimy
Dlaczego? Dlaczego wchodzimy (ilustracja 9), także tam gdzie wejść jest trudno. Czy po tylu latach nie należy się spodziewać, że proces niszczenia zatrzymał się. Człowiek eksploruje takie miejsca z kilku powodów. Historia jest jednym z nich, inny to dreszczyk emocji, adrenalina albo, że dałem radę 😉 Dla mnie to także kwestia samomotywacji takie rozwoju osobistego by podnieść własną samoocenę i robić coś… ale to zupełnie inna historia.
Ilustracja 9. Wchodzimy wgłąb…
Poterny (ilustracja 10) stanowią podziemną komunikację między różnymi częściami fortu.
Tędy chodzili kiedyś członkowie załogi fortu. Każdy myślał, rozmawiał, marzył. Dziś mury to tylko niemi świadkowie wydarzeń sprzed lat.
Ilustracja 10. Jedna z potern.
We wnętrzach oczywiście oprócz niepoznanej historii niemało owadów, a także śmieci pozostawione przez bawiące się tam osoby. Dla mnie niewątpliwie warto doświadczyć takiej eksploracji.
Otoczenie fortu (ilustracja 11 i 12) nie jest takie jak wówczas kiedy powstawał. Nie było lasu w środku, którego dziś Fort V twierdzy Modlin można odnaleźć.
Na ilustracji 13 widać ślady, najprawdopodobniej sarny. Ściółka odgarnięta kopytami. Być może w tym miejscu leżała, a może się myliliśmy. Nie było takie jedyne.
Ilustracja 13. Ślady zwierząt – być może sarna odgarnęła ściółkę i być może w tym miejscu leżała.
Te zdjęcia nieco większe i kilka innych znajdziecie w galerii poświęconej Fortu V twierdzy Modlin.
Jeżeli chodzi o to spotkanie Klubu na Dziko to niech żałuje ten kto nie był bo było warto. Nasze spotkania są tak zorganizowane, że czy 3, czy 10 osób to zajęcia są ciekawe i warte przeżycia. Zapraszam w imieniu Łukasza Tuleja.
Dwa i pół, cztery, sześć lub osiem, a także 12 km wysiłkowe trekkingu z kijkami (tzw. nordic walking). Zmuszanie własnego organizmu do wysiłku jest niezbędne by o nie właściwie dbać. W pewną sobotę ponad 16 km z Wólki Węglowej do Truskawki (ponad 16 km po szlakach w Kampinoskim Parku Narodowym). Wycieczkę pieszą zorganizował Klub na Dziko w Filii BOK przy ul. Estrady 112 dzięki nieodzownemu Łukaszowi Tulejowi.
Długość trasy niestanowiąca nawet wyzwania, nawet z plecakiem… Prawie nie dałem rady. Doszedłem bo o wycofaniu nie było nawet mowy. Kondycja, częściowo pewnie tak, po zimie. Zbagatelizowałem przede wszystkim pierwsze oznaki i dopadła mnie migrena. Zmiana pogody była jedynie katalizatorem.
Zaplanowaną trasą jeszcze nigdy nie szedłem, tzn. częściowo tymi szlakami jak najbardziej, a kiedyś kiedy prowadziłem drużynę harcerską nawet bardzo często. Po kursie przewodników po Puszczy Kampinoskiej na samą puszczę patrzę już nieco inaczej. Kiedyś dla przykłady umykały mi jakby sosny kandelabrowe (ilustracja 1), a dziś widzę je jakże często 🙂
Ilustracja 1. Podczas marszu – sosna kandelabrowa.
Teoretycznie przy intensywności moich migren jej nie mam… kwestia przyjętych standardów diagnostycznych choć leczenie to samo. W każdym razie nadwrażliwość na światło (nie było tym razem źle), na hałas… (ilustracja 2) Stanowiłem nieco obciążenie dla grupy, która musiała, jak trzeba, zwracać na mnie uwagę. Dziękuję Wam. Na szczęście potem udało się zorganizować stosowny lek i ożyłem. Wniosek, trzeba zadbać o własną apteczkę i nie bagatelizować objawów.
Ilustracja 2. Hałas w głębi Puszczy Kampinoskiej to przede wszystkim lądujące samoloty.
Wracając do hałasu to jest to temat drażliwy w niektórych kręgach. Ja osobiście wolę ciszę, której mieszkając przy pewnej ulicy po prostu nie mam. Jednak mieszkam gdzie mieszkam i jest jak jest co nie oznacza, że nie może być “ciszej”.
Idąc do Puszczy Kampinoskiej idę z nadzieją na spokój i wyciszenie. Ultralekkie samoloty przemierzają niebo nad pobliską mi puszczą z warkotem silników. Pomijam pogotowie ratunkowe i helikoptery służby mundurowych. W zależności od kierunku wiatru od strony puszczy samoloty podchodzą do lądowania na lotnisku na Okęciu. O ciszy nie ma mowy. W niektórych miejscach słychać szum miejski, czy samochodów z pobliskich dróg.
Hałas jest jednym z czynników niekorzystnych z punktu widzenia rysia i stanowi jeden z powodów, dla których reintrodukcja nie osiągnęła pełnego sukcesu.
Puszcza Kampinoska to miejsca z historią, jak każde. Tu jednak niemało miejsc i artefaktów związanych jest z II WŚ (ilustracja 3).
Ilustracja 3. Kamień Ułanów Jazłowieckich.
Z miejsca upamiętnionego Kamieniem 19 września 1939 roku szwadrony XIV pułku Ułanów Jazłowieckich wyruszyły do walki w okolicach Wólki Węglowej. Celem było otwarcie korytarza dla oddziałów armii “Poznan” i armii “Pomorze” przebijających się do Warszawa celem wsparcia jej obrony.
Wędrowanie dla mnie to walory krajoznawcze, wręcz “cieszenie wzroku” i wizualne doświadczanie piękna przyrody (ilustracja 4, 5, 6, 7).
Ilustracja 4. Kładka przy terenach podmokłych.Ilustracja 5. Przewrócone, spróchniałe drzewo.
Budowa kładek umożliwia turystyczne eksplorowanie tych części parku, których dostępność ze względu charakter bagienny, podmokły byłaby wysoce utrudniona.
W Kampinoskim Parku Narodowym przyjęta jest zasada, że niezależnie od lokalizacji (obszary ochrony ścisłej i nie tylko) nie dokonuje się działań czynnych przy drzewostanie starszym niż 100 lat. Zatem kiedy takie drzewo wyniku jakiegokolwiek zdarzenia zostanie przewrócone nie są podejmowane żadne działania za wyjątkiem udrożnienia przejścia (jeżeli to konieczne) i prowadzenia akcji gaśniczej.
Klub na Dziko to przede wszystkim Łukasz Tulej, sąsiad, przyjaciel, podróżnik , survivalista prowadzący działania edukacyjne w obszarze przetrwania w dzikiej przyrodzie, radzenia sobie z własnymi lękami oraz wyprawy (np. selwa w Peru, pustynia w Jordanii). Podczas tej wycieczki coraz przystawaliśmy by usłyszeć jak jakaś roślina może być wykorzystana w zielonej kuchni.
Ilustracja 6. Strumień i tam gdzieś traszka.Ilustracja 7. Pole konwalii.
Trudno w pełni oddać piękno lasu, czy to zdjęciami, czy słowami. Trzeba najlepiej samemu powędrować i przeżyć, doświadczyć puszczy.
Truskawka
Truskawka (ilustracja 8), miejsce niebanalne, jakby nie z tego świata i w dodatku pozwala zwolnić czas. Konie są tu głównymi mieszkańcami, a my jakbyśmy tylko wpadli przelotem.
Ilustracja 8. Koń jaki jest każdy widzi – Truskawka.
Wioska na drzewach
Z mojej perspektywy równie ciekawa, a może ciekawsza bo konno nie jeżdżę, była i jest swoista wioska na drzewie (ilustracja 9 i 10). Profesjonalnie przygotowane platformy są zawieszone za pomocą taśm (pasów) na drzewach. Można wypożyczyć materac wojskowy, w niektórych kręgach zwany lenteksem 😉 i przespać się właśnie na platformie. Ciekawe, warte przeżycia doświadczenie.
Ilustracja 9. Wioska na drzewach w Truskawce.Ilustracja 10. Na platformie w promieniach zachodzącego Słońca – wioska na drzewach, Truskawka.
Przewidywana była burza w nocy, a więc przygotowałem się na taką ewentualność. Śpiwór pożyczyłem od syna (okazał się za mały, śpiwór oczywiście). Na szczęście miałem ocieplaną bieliznę termoaktywną z kominiarką. Pomimo tego, pomimo brak opadów około 4 nad ranem zrobiło mi się konkretnie zimno.
Doznając dreszczy nad którymi nie szło już tak łatwo zapanować postanowiłem jednak wstać. Trochę ruchu, przygotowanie drewna do ogniska, potem ognisko i zrobiło się cieplej. Herbata rozgrzała mnie do końca 🙂 Odczuwając pierwsze objawy wychłodzenia po prostu trzeba się ruszać, nie leżeć i czekać bo raczej się nie poprawi szybko, o ile nie pogorszy.
Klub na dziko swego czasu zorganizował szkolenia z hipotermii. Niby rzeczy podstawowe ale warto uzupełnić swoją wiedzę i umiejętności. Pamiętajcie, że osoba cierpiąca na wychłodzenie może być owinięta w folię NRC maksymalnie 20 minut. Po upływie tego czasu zaczyna się proces skraplania wody pod folią, który po krótkim czasie niweluje korzyści z zastosowania folii NRC.
Zanim jednak poszliśmy spać mieliśmy ognisko (ilustracja 11). Biesiada scaliła grupę poprzez wspólne opowieści, wspólne pichcenie na ogniu, pieczenie ziemniaków, a przede wszystkim poprzez rozmowy. Łukasz Tulej wygłosił prelekcję nt. lęków, które nas dotykają każdego dnia (warto wysłuchać).
Ilustracja 11. Wspólne ognisko.
Następnego dnia musiałem szybciej opuścić grupę bo z chorymi kotami miałem wizytę u naszych wetek. Kiedy to piszę futra niestety nadal chorują.
Klub na Dziko
Klub na Dziko w Filii BOK przy ul.Estrady 112 – jeżeli jesteście zainteresowani to zapraszam do śledzenie strony intenetowej Filii BOK, a także naszej strony na Facebooku gdzie informacje o dzianiach Klubu na Dziko będziemy umieszczać natychmiast jak sami się dowiemy.
